Ο ηγέτης του πολωνικού κόμματος των Συντηρητικών (PiS), Γιάροσλαβ Κατσίνσκι, κατήγγειλε τις ενέργειες του νεοδιορισθέντος υπουργού Δικαιοσύνης Άνταμ Μπόντναρ, ο οποίος, όπως είπε, προσπάθησε να αναλάβει τα γραφεία του Εθνικού Εισαγγελέα χωρίς την απαιτούμενη συναίνεση του προέδρου Αντρέι Ντούντα.
Ο Κατσίνσκι δήλωσε ότι η κυβέρνηση υπό τον πρωθυπουργό Ντόναλντ Τουσκ ουσιαστικά «οργανώνει πραξικόπημα και διαπράττει προδοσία».
Η Πολωνία γίνεται μάρτυρας ενός «υφέρποντος πραξικοπήματος», δήλωσε μπροστά από τα γραφεία του Εθνικού Εισαγγελέα αργά στις 24 Ιανουαρίου.
«Πρόκειται για μια κρίση, η οποία όμως ελέγχεται από τον νόμο -απόπειρα αλλαγής του συστήματος διακυβέρνησης με τη βία- και ο ποινικός κώδικας προβλέπει φυλάκιση τουλάχιστον 10 ετών έως και ισόβια», πρόσθεσε.
Το προσωπικό του PiS ενημέρωσε τον Τύπο ότι πληροφορήθηκε ότι ο Μπόντναρ είχε επιχειρήσει να εισέλθει στο γραφείο του Εθνικού Εισαγγελέα Ντάριους Μπάρσκι, αλλά του αρνήθηκαν τη βοήθεια και ο Μπάρσκι αρνήθηκε να παραιτηθεί.
Ο Κατσίνσκι κάλεσε τον Ντούντα να χρησιμοποιήσει τις εξουσίες του για να οργανώσει συνεδρίαση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας και του Υπουργικού Συμβουλίου, ώστε να δώσουν εξηγήσεις για τις ενέργειές τους και να «αποκαταστήσουν τη λειτουργία του Συντάγματος και του κράτους δικαίου στην Πολωνία».
Υπενθύμισε στον πρόεδρο ότι ως αρχηγός κράτους είναι καθήκον του να προστατεύει το Σύνταγμα και να σταματήσει όσους ασχολούνται με την προσπάθεια «ανατροπής» του.
Ο ηγέτης του PIS είπε επίσης ότι ο Τουσκ γνώριζε αυτό που αποκάλεσε «παράβαση του νόμου», αλλά ισχυρίστηκε ότι ο Τουσκ είχε την «υποστήριξη» της Γερμανίας και των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό σήμαινε, είπε ο Κατσίνσκι, ότι ο πρωθυπουργός είχε ενθαρρυνθεί να ακολουθήσει την παρούσα πορεία του και ως εκ τούτου τόσο η πολωνική δημοκρατία όσο και η πολωνική κυριαρχία βρίσκονταν «σε κίνδυνο».
Στις 25 Ιανουαρίου ο Κατσίνσκι κατηγόρησε επίσης τον Τουσκ ότι είναι προσωπικά υπεύθυνος για το γεγονός ότι ο ένας από τους δύο βουλευτές που είχαν αρχίσει να εκτίουν ποινές φυλάκισης και σε ένδειξη διαμαρτυρίας πραγματοποίησαν απεργία πείνας, σιτίζονταν με τη βία μέσω ρινικού σωλήνα, κάτι που ο Κατσίνσκι είπε ότι ήταν «βασανιστήριο» και θα καταγγελθεί στα ευρωπαϊκά δικαστήρια.
Είπε επίσης ότι εφόσον η κυβερνητική πλειοψηφία παραβιάζει το σύνταγμα, θα πρέπει να βρεθεί τρόπος να αποπεμφθεί η κυβέρνηση, να διοριστεί προσωρινή και να διαλυθεί το κοινοβούλιο ώστε να διεξαχθούν νέες εκλογές. Ωστόσο, σύμφωνα με το σύνταγμα, η κυβέρνηση μπορεί να παυθεί μόνο με εποικοδομητική ψήφο εμπιστοσύνης στο κοινοβούλιο και το PiS δεν έχει τις ψήφους για να το επιτύχει αυτό, ούτε ο πρόεδρος μπορεί να διαλύσει το κοινοβούλιο, εκτός εάν το κοινοβούλιο αποτύχει να ψηφίσει τον προϋπολογισμό.
Το υπουργείο Δικαιοσύνης το βράδυ της 24ης Ιανουαρίου εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία αρνείται ότι χρησιμοποιήθηκε βία για την είσοδο στα γραφεία του Μπάρσκι και υποστηρίζει ότι ο Μπόντναρ είχε δικαίωμα να βρίσκεται στο κτίριο στο πλαίσιο των δικών του καθηκόντων ως γενικός εισαγγελέας.
Η αστυνομία της Βαρσοβίας αρνήθηκε επίσης ότι εμπλέκεται σχετικά με οποιαδήποτε είσοδο στο κτίριο.
Η Εθνική Εισαγγελία διορίζεται, σύμφωνα με την πολωνική νομοθεσία, από τον υπουργό Δικαιοσύνης με την έγκριση του προέδρου και κάθε ανάκληση εθνικού εισαγγελέα πρέπει να εγκρίνεται από τον αρχηγό του κράτους.
Παρατηρητές λένε ότι η διαμάχη είναι το τελευταίο παράδειγμα της προσπάθειας της κυβέρνησης να παρακάμψει τον πρόεδρο και να «ερμηνεύσει δημιουργικά» τον νόμο.
Το περιστατικό με τον Μπόντναρ έρχεται μετά την ανάληψη από τον υπουργό Πολιτισμού Μπαρτολομέι Σιενκίεβιτς, τον Δεκέμβριο, ουσιαστικά των δημόσιων μέσων ενημέρωσης χωρίς να αλλάξει η νομοθεσία όπως απαιτείται.
Αυτό οδήγησε σε διαμαρτυρίες, στην αποδοκιμασία του Ντούντα και στην άρνηση του Εθνικού Δικαστικού Μητρώου (KRS) να αναγνωρίσει τόσο τη διοίκηση που είχε διορίσει ο υπουργός όσο και τους εκκαθαριστές που επιστρατεύτηκαν.
Πολλοί λένε ότι οι κινήσεις αυτές είναι αποτέλεσμα της προσδοκίας της κυβέρνησης ότι ο πρόεδρος θα ασκούσε βέτο σε οποιαδήποτε τέτοια νομοθεσία προωθούσε σχετικά με τα δημόσια μέσα ενημέρωσης ή τη δικαστική μεταρρύθμιση.
Επισημαίνουν ότι η κυβερνητική πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο δεν διαθέτει την απαιτούμενη «υπερψήφια πλειοψηφία» των τριών πέμπτων για να ανατρέψει οποιοδήποτε τέτοιο βέτο.
