Του Peter Cohan
Ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε την επιβολή δασμών 25% στα εισαγόμενα προϊόντα από Καναδά (με εξαίρεση το πετρέλαιο που θα επιβαρυνθεί με 10%) και Μεξικού και πρόσθετους δασμούς 10% στις εισαγωγές από την Κίνα.
Στο παρελθόν οι δασμοί εξασφάλιζαν τα περισσότερα έσοδα των ΗΠΑ. Όχι πλέον. Την περίοδο 1790-1860, οι δασμοί αντιπροσώπευαν το 90% των ομοσπονδιακών εσόδων, ανέφερε μιλώντας στο Associated Press ο οικονομολόγος Douglas Irwin του Dartmouth College.
Το 1913, οι ΗΠΑ θέσπισαν τον φόρο εισοδήματος, ο οποίος φέρνει τα περισσότερα έσοδα στο ομοσπονδιακό ταμείο. Για το έτος που θα ολοκληρωθεί στις 30 Σεπτεμβρίου 2025, οι φόροι εισοδήματος, κοινωνικής ασφάλισης και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης θα φέρουν έσοδα ύψους 4,2 τρισ. δολαρίων, επισκιάζοντας τα 80 δισ. δολάρια από δασμούς και τέλη, σύμφωβα με το AP.
Οι νέοι δασμοί αναμένεται να συμπιέσουν τα αμερικανικά νοικοκυριά, αφού θα αυξήσουν τους φόρους, θα μειώσουν τα εισοδήματά τους και θα ακριβύνουν τα δασμολογημένα προϊόντα. Η άνοδος του πληθωρισμού ίσως ανάγκαζε τη Fed να προχωρήσει σε αύξηση των επιτοκίων.
Τα αμερικανικά νοικοκυριά “στραγγαλίζονται”
Πολλοί εργαζόμενοι βίωσαν την οικονομική “αφαίμαξή” τους την περίοδο 2019-2023. Ενώ ο μέσος μισθός αυξήθηκε κατά 12% -από τις 54.100 δολάρια στις 66.622 δολάρια- οι βασικές οικογενειακές δαπάνες αυξήθηκαν πολύ περισσότερο.
Μεταξύ 2019 και 2023, οι τρεις μεγαλύτερες αυξήσεις δαπανών ήταν:
– Το μέσο μηνιαίο ενοίκιο που αυξήθηκε κατά 38%. Ειδικότερα, εκτινάχθηκε από τα 1.483 δολάρια τον Ιούνιο του 2019 στα 2.047 δολάρια τον Σεπτέμβριο του 2023, σύμφωνα με το Zillow. Το 2019, το ύψους του ενοικίου ετησίως ήταν στα 17.796 δολάρια ή το 33% του μέσου μισθού. Το 2023, το ετήσιο ενοίκιο είχε φτάσει στα 24.564 δολάρια ή 37% του μέσου μισθού.
– Το μέσο κόστος μεταφοράς για μια αμερικανική οικογένεια αυξήθηκε κατά 41%. Σημείωσε άνοδο 23% από το 2019 στο 2023, από τα 781 δολάρια στα 1.098 δολάρια. Σε ετήσια βάση το 2019 οι μεταφορές στοίχιζαν κατά μέσο όρο 9.372 δολάρια ή το 17,3% του μέσου μισθού. Το 2023, το ετήσιο κόστος μεταφοράς είχε σκαρφαλώσει στα 13.176 δολάρια ή στο 20% του μέσου μισθού.
– Το περίφημο “καλάθι της νοικοκυράς” ακρίβυνε κατά 23%. Σε απόλυτους αριθμούς το κόστος αυξήθηκε κατά μέσο όρο από τα 156,50 δολάρια στα 193,20 δολάρια την περίοδο 2019-2023. Αν θεωρήσουμε ότι ένα τέτοιο “καλάθι” αγοράζεται μία φορά τη βδομάδα, το πραγματικό κόστος αυξήθηκε από τα 8.138 δολάρια το 2019 στα 10.046,40 δολάρια το 2023 – αντιπροσωπεύοντας το 15,6% το μέσου μισθού το 2023, μικρή αύξηση από το 15% του 2019.
Οι δασμοί θα αυξήσουν φόρους και τιμές
Οι δασμοί θα περιόριζαν την οικονομική παραγωγή στις ΗΠΑ και θα αύξαναν τους φόρους για τα νοικοκυριά. Ειδικότερα, οι δασμοί θα μείωναν την οικονομική παραγωγή των ΗΠΑ κατά 0,4% και θα αύξαναν τους φόρους κατά 1,2 τρισ. δολάρια μεταξύ 2025 και 2034, προσθέτοντας αυξάνοντας κατά 830 δολάρια τη φορολόγηση ενός μέσου νοικοκυριού το 2025, σύμφωνα με το Tax Foundation.
Οι εταιρείες που εισάγουν προϊόντα από το Μεξικό και τον Καναδά θα πληρώσουν τους δασμούς και θα μετακυλήσουν το κόστος στον καταναλωτή. Οι Αμερικανοί καταναλωτές θα πληρώσουν περισσότερα χρήματα για αυτοκίνητα, πετρέλαιο και φυσικό αέριο, τρόφιμα (κυρίως φρέσκα φρούτα και λαχανικά) και ποτά (όπως μπύρα και τεκίλα), σύμφωνα με το CNN.
Οι εισαγωγές από το Μεξικό και τον Καναδά αντιπροσώπευαν το 30% των αμερικανικών εισαγωγών το 2024. Οι ΗΠΑ εισήγαγαν πέρυσι από το Μεξικό οχήματα αξίας 87 δισ. δολαρίων και ανταλλακτικά οχημάτων αξίας 64 δισ. δολαρίων. Τα αυτοκίνητο ήταν το Νο2 προϊόν που εισήγαγαν οι ΗΠΑ και από τον Καναδά -μέχρι τον Νοέμβριο του 2024- συνολικής αξίας 34 δισ. δολαρίων. Το κορυφαίο εξαγωγικό προϊόν του Καναδά προς τις ΗΠΑ για το 2024 ήταν η ενέργεια: πετρέλαιο και φυσικό αέριο – αξίας 97 δισ. δολαρίων.
Οι ΗΠΑ εισήγαγαν αγροτικά προϊόντα αξίας 46 δισ. δολαρίων από το Μεξικό, σύμφωνα με τα στοιχεία του αμερικανικού Υπουργείου Γεωργίας. Μεταξύ άλλων, φρέσκα λαχανικά αξίας 8,3 δισ. δολαρίων, μπύρα αξίας 5,9 δισ. δολαρίων και αλκοολούχα αποστάγματα αξίας 5 δισ. δολαρίων.
Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι οι δασμοί θα αυξήσουν τους φόρους για τους καταναλωτές και τις τιμές των εισαγόμενων προϊόντων, ενώ παράλληλα θα περικόψουν το οικογενειακό εισόδημα.
Πώς; Το Forbes εκτιμά ότι λόγω δασμών οι φόροι που θα κληθεί να καταβάλει η μεσαία τάξη θα είναι αυξημένοι κατά 1.700 δολάρια ανά νοικοκυριό, το εισόδημα θα μειωθεί κατά 3,5%, ενώ τα δασμολογημένα προϊόντα εκτιμάται πως θα αυξήσουν τα έξοδα τουλάχιστον κατά 3.900 δολάρια.
Υψηλότερος πληθωρισμός υψηλότερα επιτόκια;
Με τους δασμούς να επιβαρύνουν περισσότερο τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, ο πληθωρισμός θα μπορούσε να αυξηθεί. Το 2023, ένα μέσο νοικοκυριό είχε εισόδημα 101.805 δολάρια προ φόρων και δαπάνησε 77.280 δολάρια. Η αύξηση των καταναλωτικών δαπανών κατά 3.900 δολάρια θα ενίσχυε τις δαπάνες μιας μέσης οικογένειας κατά 5%.
Οι δασμοί στον Καναδά και στο Μεξικό θα μπορούσαν να αυξήσουν τον πληθωρισμό – ο οποίος έτρεχε με 2,9%, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη μέτρηση. Ειδικότερα, μπορεί να σκαρφαλώσει στο 3,4%, καθώς οι δασμοί σε αυτούς τους δύο εμπορικούς εταίρους ενδέχεται να “αυξήσουν τον πληθωρισμό έως και κατά 0,5%”, σύμφωνα με στοιχεία του οικονομικού τμήματος της ασφαλιστικής Nationwide που παρουσίασε το Associated Press.
“To δύσκολο κομμάτι βραχυπρόθεσμα είναι πως αν αυξηθούν οι τιμές, πρέπει να δούμε ποιο μέρος του πληθωρισμού θα επηρεαστεί ώστε να εστιάσει σε αυτό η νομισματική πολιτική των ΗΠΑ”, σχολίασε σε συνέντευξή του στο CNBC ο αξιωματούχος της Fed του Σικάγο, Austan Goolsbee.
“Το σήμα θολώνει, όταν συμβαίνουν εξελίξεις που ανεβάζουν τις τιμές”, πρόσθεσε.
Με τους καταναλωτές να αναμένουν ότι ο πληθωρισμός θα αυξηθεί στο 3,3%, σύμφωνα με το Time, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ θα βρεθεί υπό πίεση να αυξήσει τα επιτόκιά της για να ρίξει τον πληθωρισμό στην τιμή-στόχο του 2%.
Και αν η Fed αυξήσει τα επιτόκια, οι καταναλωτές με χρέος σε κυμαινόμενο επιτόκιο θα πιεστούν περισσότερο.
Απόδοση – επιμέλεια: Μιχάλης Παπαντωνόπουλος
Πηγή: Capital.gr
