Της Ελευθερίας Κούρταλη
Ενώ στη Wall Street καταγράφονται συνεχώς νέα ιστορικά υψηλά, το μοτίβο στο Χρηματιστήριο Αθηνών παραμένει το ίδιο, με τον Γενικό Δείκτη να είναι εγκλωβισμένος σε ένα στενό εύρος διακύμανσης και να αδυνατεί να κινηθεί προς τα υψηλά έτους που κατέκτησε τον Μάιο –τα οποία ήταν και υψηλά 13 ετών–, δηλαδή στο επίπεδο άνω των 1.500 μονάδων.
Σίγουρα ο εξαιρετισμός της αμερικανικής οικονομίας σε σχέση με την Ευρώπη –ανώτερη ανάπτυξη και παραγωγικότητα– καθώς και το τεχνολογικό ράλι στηρίζουν την υπεραπόδοση των αμερικανικών αγορών, ωστόσο οι ευρωπαϊκές μετοχές δεν τα πάνε καθόλου άσχημα. Παρά την αδύναμη οικονομία της Ευρωζώνης και την επιδείνωση στα δημοσιονομικά πολλών χωρών, με τους άλλοτε ισχυρούς του ευρώ να έχουν γίνει οι αδύναμοι κρίκοι της περιοχής (π.χ. Γερμανία, Γαλλία), ο πανευρωπαϊκός δείκτης Euro Stoxx 500 κινείται πολύ κοντά σε ιστορικά υψηλά, και ο γερμανικός DAX το ίδιο.
Ωστόσο οι ισχυρές επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας, με την ανάπτυξη να υπεραποδίδει σε σχέση με αυτήν των υπολοίπων χωρών της Ε.Ε. –μια τάση η οποία εκτιμάται μάλιστα ότι θα συνεχιστεί–, η πολύ συνετή διαχείριση των δημοσιονομικών και οι πολλοί θετικοί καταλύτες αγνοούνται από το Χ.Α. και από τους επενδυτές.
Ο Γενικός Δείκτης υποαποδίδει φέτος έναντι τόσο των περισσότερων ευρωπαϊκών δεικτών όσο και των δεικτών της περιφέρειας, καθώς καταγράφει κέρδη 10% από τις αρχές του έτους, έναντι 16%, π.χ., για τον γερμανικό DAX, 15% για τον ισπανικό IBEX 35 και 12% για τον ιταλικό FTSE MIB. Είναι χαρακτηριστικό πως, σύμφωνα με τα στοιχεία του AXIANumbers του Χρηματιστηρίου, οι ξένοι επενδυτές ήταν πωλητές και τον Σεπτέμβριο και τον Αύγουστο και όλους τους τελευταίους πέντε μήνες, με τις εκροές τους συνολικά να πλησιάζουν τα 450 εκατ. ευρώ.
Πού οφείλεται η υποαπόδοση του Χ.Α.
Σύμφωνα με αναλυτές, αυτή η υποαπόδοση οφείλεται στη χαμηλότερη ρευστότητα, καθώς μετά το πολυετές “πάγωμα” η ελληνική κεφαλαιαγορά έχει αναθερμανθεί με IPOs, ιδιωτικές τοποθετήσεις και εκδόσεις ομολόγων, εξελίξεις που “ενεργοποιούν” στάση αναμονής για τους επενδυτές. Έτσι, η ισχυρή δυναμική κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους διακόπηκε από κινήσεις όπως η πώληση του μεριδίου του ΤΧΣ στην Πειραιώς τον Μάρτιο, ακολουθούμενη από άλλες τοποθετήσεις στη συνέχεια και με αποκορύφωμα την πρόσφατη διάθεση του 10% που είχε το ΤΧΣ στην Εθνική.
Αυτά τα γεγονότα ρευστότητας δημιούργησαν μια υπερχείλιση προσφοράς, η οποία επιβάρυνε την ελληνική αγορά, ελλείψει σταδιακής αγοραστικής όρεξης. Για το υπόλοιπο του έτους υπάρχει περαιτέρω, αν και χαμηλό, pipeline προσφοράς μετοχών, το οποίο πρόκειται να επιβαρύνει την αγορά, απορροφώντας το μεγαλύτερο μέρος της ξένης ζήτησης.
Επίσης, καθώς το Ελληνικό Χρηματιστήριο είχε ξεπεράσει σημαντικά τις ευρωπαϊκές αγορές κατά την περίοδο 2022-2023, φαίνεται να προσπαθεί να αφομοιώσει τα πρόσφατα κέρδη πριν επιχειρήσει να θέσει νέα υψηλά.
Παράλληλα, η Ελλάδα έχει και υψηλή έκθεση στον γεωπολιτικό κίνδυνο, γεγονός το οποίο παίζει σαφώς ρόλο την τρέχουσα περίοδο των αυξανόμενων εντάσεων στη Μέση Ανατολή, κάνοντας τους επενδυτές να τηρούν μια επιφυλακτική και μετρημένη στάση.
Όπως σημείωσε η Fitch Solutions, οι οικονομικές αναταραχές που θα προκαλούσε ένας πλήρης πόλεμος μεταξύ Ισραήλ και Ιράν θα ήταν πιο οδυνηρές στη Μέση Ανατολή, αλλά η κλιμάκωση θα είχε επίσης σημαντικές επιπτώσεις και σε πολλές άλλες χώρες, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα. Μεταξύ των ανεπτυγμένων αγορών, το Βέλγιο, η Ιταλία και η Ιαπωνία ξεχωρίζουν ως οι πιο εκτεθειμένες οικονομίες, εν μέρει λόγω των αυξημένων εισαγωγών πετρελαίου, του υψηλού μεριδίου ενέργειας στο καλάθι του πληθωρισμού και των συγκριτικά ασθενέστερων δημοσιονομικών θέσεων. Αντίθετα, η Νορβηγία, η Δανία και η Σουηδία ξεχωρίζουν ως οι λιγότερο εκτεθειμένες, επωφελούμενες από ευνοϊκότερα προφίλ εισαγωγών ενέργειας και ισχυρότερες δημοσιονομικές θέσεις.
Η Ελλάδα είναι επίσης πολύ εκτεθειμένη, κατά τον οίκο, καθώς οι καθαρές εισαγωγές πετρελαίου από την περιοχή της Μέσης Ανατολής και Β. Αφρικής (ΜΕΝΑ) φτάνουν στο 6,9% του ΑΕΠ και η ενέργεια αποτελεί το 8,2% του καλαθιού του πληθωρισμού. Επιπλέον, το ελληνικό δημόσιο χρέος, ύψους 161,9% του ΑΕΠ, καθιστά την Ελλάδα ακόμα πιο ευάλωτη στην οικονομική διαταραχή από την προσφορά πετρελαίου και τις διακυμάνσεις των τιμών του, επισημαίνει ο οίκος.
Όπως σημειώνει και ο Πέτρος Στεριώτης, πιστοποιημένος τεχνικός αναλυτής, παρότι δεν αγνοείται η εκπληκτική πορεία που έχουν να επιδείξουν οι αποτιμήσεις επιλεγμένων τίτλων τα τελευταία χρόνια, το Χ.Α. εσχάτως συνεχίζει να χάνει πολύτιμες ευκαιρίες και χρόνο να συμπορευτεί με τα “ξένα”, τα οποία –έστω με φυσιολογική διστακτικότητα– διαπραγματεύονται σε επίπεδα-ρεκόρ, έτοιμα να “ρεφάρουν” άμεσα την οποιαδήποτε διορθωτική κίνηση με νέα rebound. Βεβαίως, τα πολεμικά μέτωπα σε Μέση Ανατολή και Ουκρανία, το profit taking σε ιστορικά υψηλά και οι ενδείξεις ηπιότερης μείωσης των επιτοκίων παρέμβασης συντηρούν την απροθυμία ανάληψης επιπλέον επενδυτικών ρίσκων.
Πλέον, το “ερώτημα του ενός εκατομμυρίου” είναι το από πού θα αντληθούν τα “φρέσκα κεφάλαια” που τόσο πολλή ανάγκη έχει το Χ.Α. ώστε να υπερκεράσει τα ζητήματα κορεσμού και “αποστράγγισης” ρευστότητας που το ταλανίζουν. Καλό, βεβαίως, το rotation τίτλων, αλλά εξ ορισμού δεν μπορεί να οδηγήσει μόνο του τον Γενικό Δείκτη προς το προ ολίγων μηνών επιτευχθέν πολυετές υψηλό των 1.500+ μονάδων.
Και ενώ το ανοδικό momentum παραδοσιακά αποτελεί ζητούμενο για την τόνωση του επενδυτικού ενδιαφέροντος, ο Γενικός Δείκτης μοιάζει διαγραμματικά “θολός” ενόσω παραμένει “κλειδωμένος” εντός του –γνωστού και μη εξαιρετέου– εύρους 1.400-1.450 μονάδων, σημειώνει ο κ. Στεριώτης. Όπως εκτιμά, όσο το Χ.Α. παραμένει “μαγκωμένο”, τα επιχειρήματα περί “χωνέματος” της δομικής ανοδικής κίνησης από τα πολυετή χαμηλά θα “ξεθωριάζουν” και τα ενεργά χαρτοφυλάκια στο θετικό σενάριο θα γίνονται πιο επιφυλακτικά αναφορικά με το ενδεχόμενο νέων εισόδων, ενώ στο αρνητικό σενάριο θα “τραβήξουν για άλλες πολιτείες”.
Ο “χρησμός” του FTSE
Η μη αντίδραση στον “χρησμό” του FTSE Russell αναφορικά με την εν δυνάμει αναβάθμιση του Χ.Α. στο “κλαμπ” των ανεπτυγμένων αγορών είναι χαρακτηριστική του “μουδιάσματος” που δείχνουν οι διαθέσεις των επενδυτών προς την ελληνική αγορά. Ενώ o MSCI απογοήτευσε την αγορά τον Ιούνιο και δεν προχώρησε στην πολυαναμενόμενη τοποθέτηση του Χ.Α. στη watch list για αναβάθμιση, ο FTSE Russell έκανε την έκπληξη την περασμένη εβδομάδα.
Όπως ανακοίνωσε ο οίκος, το Χ.Α. πληροί τις προϋποθέσεις για την απόκτηση του καθεστώτος της “Ανεπτυγμένης Αγοράς” εντός του πλαισίου ταξινόμησης, δηλαδή τα 22 κριτήρια ποιότητας των αγορών FTSE, τις ελάχιστες απαιτήσεις κεφαλαιοποίησης της αγοράς και τις μετρήσεις ασφαλείας, καθώς και το κριτήριο που αφορά το όριο του ακαθάριστου εθνικού κατά κεφαλήν εισοδήματος.
Ο μοναδικός αστερίσκος για την αναβάθμιση παραμένει η αξιολόγηση κάτω του investment grade που διατηρεί η Moody’s για την Ελλάδα. “Η Ελλάδα διατηρεί μια αξιολόγηση πιστοληπτικής ικανότητας “speculative” με βάση τη χαμηλότερη αξιολόγηση που έχει δοθεί από τους τρεις κύριους οίκους (S&P, Moody’s, Fitch). Απαιτείται αξιολόγηση επενδυτικής βαθμίδας και με προοπτικές που δεν βαθμολογούνται ως “αρνητικές” για μια αναταξινόμηση στην κατηγορία των Ανεπτυγμένων Αγορών”, τόνισε ο FTSE Russell.
Ο οίκος σημείωσε πως θα εξετάσει την πρόοδο σε αυτό το μέτωπο κατά την ενδιάμεση ετήσια αξιολόγηση του Μαρτίου του 2025, με τη σχετική ανακοίνωση να αναμένεται στις 8 Απριλίου.
Όπως σχολίασε και η Eurobank Equities, η εξέλιξη αυτή δίνει μια αναπάντεχη, αλλά συνάμα ευπρόσδεκτη ώθηση στην ελληνική χρηματιστηριακή αγορά.
“Η αναβάθμιση θα φέρει σημαντικές εισροές από παθητικά funds σε μια αγορά που έχει στερηθεί τη ρευστότητα εδώ και 15 χρόνια”, σημείωσε ο Γιώργος Λαγαρίας, επικεφαλής οικονομολόγος της Mazars, μιλώντας στο Bloomberg. Καθώς τα hedge funds έχουν θέσεις σε πολλές μεγάλες ελληνικές εταιρείες, όπως εξήγησε, η αναβάθμιση θα τους επιτρέψει να βγουν από αυτές σε καλές αποτιμήσεις, ώστε να επιτραπεί σε πιο μακροπρόθεσμους παίκτες να εισέλθουν στην αγορά, δημιουργώντας έναν ενάρετο κύκλο.
Όπως τόνισε και ο διευθύνων σύμβουλος του ομίλου του Χρηματιστηρίου Αθηνών, Γιάννος Κοντόπουλος, “η επιστροφή του Χρηματιστηρίου Αθηνών στις ανεπτυγμένες αγορές αποτελεί κεντρικό στρατηγικό μας στόχο, για τον οποίο εργαζόμαστε συστηματικά και συντεταγμένα”. Αναφερόμενος στη διαφορά των κεφαλαίων που διαχειρίζονται οι αναδυόμενες και οι ανεπτυγμένες αγορές, ο κ. Κοντόπουλος τόνισε πως στην πρώτη κατηγορία διαμορφώνονται στα 2 τρισεκατομμύρια δολάρια περίπου, ενώ στη δεύτερη κατηγορία, εκεί που θέλουμε να πάει το Χ.Α., είναι κοντά στα 15 τρισ. Άρα το εν δυνάμει κοινό επενδυτών είναι τεράστιο. Ο κ. Κοντόπουλος επισήμανε πως η ένταξη στους δείκτες των ανεπτυγμένων αγορών θα ενισχύσει περαιτέρω τη ρευστότητα και το βάθος της ελληνικής αγοράς, δημιουργώντας έναν “ενάρετο κύκλο” που θα συμβάλει στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.
Δεν “χαλάει” το story του Χ.Α.
Οι αναλυτές, πάντως, εμφανίζονται αισιόδοξοι πως τα όποια εμπόδια έχουν εμφανιστεί το τελευταίο διάστημα αναμένεται να αποδειχθούν προσωρινά. Εκτιμούν πως το Χ.Α. θα κινηθεί εντός συγκεκριμένου εύρους διακύμανσης βραχυπρόθεσμα, με αρκετή μεταβλητότητα, εν όψει και των αμερικανικών εκλογών αλλά και λόγω των γεωπολιτικών εντάσεων, ενώ στη συνέχεια θα ενεργοποιηθούν νέα διεθνή κεφάλαια, ειδικά στο α’ εξάμηνο του 2025. Σε αυτό το πλαίσιο η Goldman Sachs, η οποία σε νέα ανάλυσή της δηλώνει θετική για τις προοπτικές των αναδυόμενων αγορών, διατηρεί τον στόχο για τον Γενικό Δείκτη του Χρηματιστηρίου Αθηνών στις 1.550 μονάδες.
Σύμφωνα με εγχώριους αναλυτές, το story του Χ.Α. παραμένει ανέπαφο, υποστηριζόμενο από τα εξής:
1) Το υγιές και ανώτερο μακροοικονομικό σκηνικό. Οι προβλέψεις για την πορεία της ανάπτυξης στην Ελλάδα, τόσο φέτος όσο και το 2025, είναι πολύ υψηλότερες σε σχέση με αυτές της Ευρωζώνης (π.χ. για φέτος τοποθετούνται άνω του 2%, έναντι 0,7% για την Ευρωζώνη). Όπως σημείωσε η Wood, η ανάπτυξη της Ελλάδας σε ετήσια βάση το τρίτο τρίμηνο υπολογίζεται πως έχει κινηθεί στο 2,6%, γεγονός το οποίο ενισχύει την πεποίθησή της ότι στο σύνολο του 2024 θα κινηθεί στο 2,4% και ελαφρώς υψηλότερα από την αναθεωρημένη πρόβλεψη της κυβέρνησης (2,2%), καθώς εκτιμά πως η ελληνική οικονομία θα συνεχίσει να επωφελείται από την εκταμίευση των κεφαλαίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τις ραγδαίες εισροές ξένων άμεσων επενδύσεων και την ομαλοποίηση της πιστωτικής δραστηριότητας για τις εταιρείες. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της, η ανάπτυξη θα κινηθεί στο 2,3% το 2025 και στο 3,2% το 2026.
2) Συνεχής δημοσιονομική πειθαρχία, με πρωτογενές πλεόνασμα κοντά στο 2,5% φέτος και άνω του 2% μεσοπρόθεσμα, τη στιγμή που άλλες μεγάλες χώρες της Ευρωζώνης, όπως Βέλγιο, Γαλλία και Ιταλία, υπόκεινται στη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος και θα αναγκαστούν να προχωρήσουν σε σημαντικές δημοσιονομικές προσαρμογές, οι οποίες και θα λειτουργήσουν ως τροχοπέδη για την ανάπτυξη.
3) Ευνοϊκή δυναμική χρέους (καμία σημαντική λήξη χρέους τα επόμενα χρόνια, ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες <10% του ΑΕΠ έως το 2027). Η Wood εκτιμά πως ο δείκτης χρέους προς ΑΕΠ θα μειωθεί στο 152,1% φέτος και στο 138,1% το 2025. Παράλληλα, η δανειακή στρατηγική του Ελληνικού Δημοσίου το 2025 αναμένεται να είναι περιορισμένη αναφορικά με το συνολικό ποσό εκδόσεων. Τα υψηλά ταμειακά διαθέσιμα, οι αναμενόμενες εκταμιεύσεις προς το Ελληνικό Δημόσιο από τα χρηματοδοτικά σχήματα που έχουν ήδη αποφασιστεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τόσο από τα διαρθρωτικά ταμεία όσο και από το NGEU, καθώς και οι πρόωρες αποπληρωμές χρέους, οδηγούν σε συρρίκνωση του δανειακού προγράμματος σε σχέση με το φετινό. Σημειώνεται πως για το 2024 ο στόχος είχε τεθεί στην άντληση 10 δισ. ευρώ συνολικά από τις αγορές και υπολογίζεται πως το επόμενο έτος θα μειωθεί στα 8 δισ. ευρώ.
4) Πολύ ελκυστικές αποτιμήσεις τόσο σε απόλυτη όσο και σε σχετική βάση. Όπως εκτιμά η GlobalX, οι ελληνικές τράπεζες εξακολουθούν να διαπραγματεύονται κάτω από τη λογιστική αξία (με δείκτη τιμής προς λογιστική αξία στο 0,6x), έναντι άνω του 1,0x για τις τράπεζες της Δυτικής Ευρώπης, η απόδοση ιδίων κεφαλαίων ROE του κλάδου έχει ανακάμψει πάνω από το 12% και κινείται προς τα επίπεδα προ παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, ενώ ο δείκτης NPE αναμένεται να πλησιάσει τον μέσο όρο της Ε.Ε. τα επόμενα 1-2 χρόνια και η κερδοφορία τους έχει ανακάμψει. Επιπλέον, έχουν επιστρέψει στις διανομές μερισμάτων, ενώ έχει προχωρήσει και η αποεπένδυση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας από τον κλάδο.
H Citigroup τόνισε επίσης πως οι ελληνικές τράπεζες αποτιμώνται ελκυστικά σε όρους P/TBV σε σχέση με τις προβλέψεις ROTE έναντι των ευρωπαϊκών τραπεζών, ενώ διαπραγματεύονται επίσης με χαμηλότερα P/E από τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές και τις τράπεζες σε Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη και Αυστρία.
Για την ευρύτερη ελληνική αγορά μετοχών η GlobalX τονίζει πως εξακολουθεί να διαπραγματεύεται με δείκτη τιμής προς κέρδη, P/E, στο 6,3x –το οποίο είναι μη απαιτητικό δεδομένης της επενδυτικής βαθμίδας που έχει η χώρα– και συνδυάζεται με ισχυρή μερισματική απόδοση 8,3%. Παράλληλα, προβλέπει πως η MSCI μπορεί να επαναταξινομήσει την Ελλάδα ως ανεπτυγμένη αγορά μέσα στα επόμενα τρία χρόνια.
Πηγή: Capital.gr
