H Frontex, η ευρωπαϊκή υπηρεσία που υποτίθεται ότι υπάρχει για να προστατεύει τα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, αλλά στην ηγεσία της έχει κάποιον που δεν πιστεύει στα… σύνορα, αποδίδει ευθύνες στην αρμόδιες ελληνικές αρχές για το ναυάγιο ανοιχτά της Πύλου, τον Ιούνιο του 2023, που είχε ως αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους περίπου 650 λαθρομετανάστες.
Βάλανε τον λύκο να φυλάει τα πρόβατα – Δεν πιστεύει στα σύνορα ο διοικητής της Frontex
Όπως αναφέρει ο Οργανισμός Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής σε έκθεσή του, «φαίνεται ότι οι ελληνικές αρχές απέτυχαν να κηρύξουν εγκαίρως επιχείρηση έρευνας και διάσωσης και να αναπτύξουν επαρκή αριθμό κατάλληλων μέσων εγκαίρως για τη διάσωση των μεταναστών».
«Το Γραφείο Θεμελιωδών Δικαιωμάτων διαπιστώνει ότι η Frontex ακολούθησε τις εφαρμοστέες διαδικασίες, όταν – με βάση εναέρια παρατήρηση – κατέταξε το Adriana ως περίπτωση μη επικίνδυνη και απλώς διαβίβασε τις συλλεχθείσες πληροφορίες στις ελληνικές αρχές».
Προσθέτει, μάλιστα, πως «το Γραφείο (της Frontex) εκφράζει τη λύπη του για την έλλειψη πληροφοριών που παρείχαν οι ελληνικές αρχές στην έρευνά του, αλλά εξακολουθεί να αναμένει ενημερώσεις από τις εθνικές έρευνες που βρίσκονται σε εξέλιξη».
Θα πρέπει να σημειωθεί, πάντως, ότι η ίδια η Frontex βρίσκεται επίσης υπό έρευνα για τυχόν δικές της ευθύνες στην τραγωδία της Πύλου.
Μάλιστα, η Ευρωπαία Συνήγορος του Πολίτη, Έμιλι Ο’Ράιλι, άνοιξε έρευνα ιδίας πρωτοβουλίας, με σκοπό να διευκρινίσει τον ρόλο της Frontex στις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στη Μεσόγειο μετά το ναυάγιο.
Τα συμπεράσματα της Frontex
Τη νύχτα της 13-14/06/2023, το υπερπλήρες αλιευτικό σκάφος Adriana, που μετέφερε περίπου 750 μετανάστες από τη Λιβύη προς την Ιταλία, ανατράπηκε και στη συνέχεια βυθίστηκε στα ανοικτά των ακτών της Πύλου, στην ελληνική Ζώνη Έρευνας και Διάσωσης (SAR).
Το σκάφος αναφέρθηκε αρχικά από μια ΜΚΟ, που είχε επαφή με τους μετανάστες που επέβαιναν σε αυτό, στο Ιταλικό Κέντρο Συντονισμού Θαλάσσιας Διάσωσης (MRCC). Το ιταλικό MRCC ενημέρωσε τις ελληνικές αρχές και την Frontex.
Η Frontex απέστειλε ένα αεροσκάφος σταθερής πτέρυγας, το οποίο εντόπισε το σκάφος, υπερπλήρες αλλά πλέοντας αργά, γύρω στο μεσημέρι τοπική ώρα. Η Frontex δεν σημείωσε το σκάφος ως περίπτωση κινδύνου, ούτε εξέδωσε σήμα κινδύνου «Mayday».
Οι ελληνικές αρχές, υπεύθυνες για τον συντονισμό της βοήθειας, δεν κήρυξαν αρχικά κατάσταση έρευνας και διάσωσης.
Αντιθέτως, αργά το απόγευμα, αντλώντας υποστήριξη από εμπορικά πλοία που βρίσκονταν στην περιοχή, οι ελληνικές αρχές προσπάθησαν να παράσχουν βοήθεια στο σκάφος Adriana, με τρόφιμα και νερό. Το πλοίο ανατράπηκε και βυθίστηκε νωρίς το πρωί της επόμενης ημέρας – σύμφωνα με ορισμένες μαρτυρίες μεταναστών, ως αποτέλεσμα των προσπαθειών ρυμούλκησής του από τις ελληνικές αρχές. 104 άνθρωποι διασώθηκαν από τη θάλασσα από την Ελληνική Ακτοφυλακή και εμπορικά πλοία, ενώ οι νεκροί ανέρχονται σε 650.
«Όλα καλά» για τις δικές της ενέργειες
Το Γραφείο Θεμελιωδών Δικαιωμάτων διαπιστώνει ότι η Frontex ακολούθησε τις εφαρμοστέες διαδικασίες, όταν – με βάση εναέρια παρατήρηση – κατέταξε το Adriana ως περίπτωση μη επικίνδυνη και απλώς διαβίβασε τα συλλεχθέντα πληροφορίες στις ελληνικές αρχές.
Παράλληλα, το Γραφείο Θεμελιωδών Δικαιωμάτων θεωρεί ότι, στο μέλλον και με βάση μια αναθεωρημένη μεθοδολογία αξιολόγησης, η ομάδα θα πρέπει να αξιολογεί παρόμοιες περιπτώσεις διεξοδικότερα σε σχέση με την ανάγκη έκδοσης συναγερμού Mayday, ιδίως όταν οι αρμόδιες εθνικές αρχές δεν παρέχουν πληροφορίες σχετικά με την αξιολόγηση της κατάστασής τους και τα επακόλουθα βήματα, όπως η κήρυξη του σκάφους ως «σε κίνδυνο» ή την έναρξη επιχείρησης έρευνας και διάσωσης.
Τις ώρες που ακολούθησαν τον εντοπισμό του πλοίου, η Frontex έκανε τρεις προσπάθειες, προτείνοντας πρόσθετες πτήσεις αεροσκαφών επιτήρησης της Frontex (FSA). Καμία απάντηση δεν ελήφθη από τις ελληνικές αρχές στις επανειλημμένες προτάσεις της Frontex μέχρι το ναυάγιο του Adriana.
Σε γενικές γραμμές, το Γραφείο δεν είναι σε θέση να συμπεράνει τι προκάλεσε την ανατροπή και το ναυάγιο του σκάφους Adriana. Ωστόσο, φαίνεται ότι οι ελληνικές αρχές απέτυχαν να κηρύξουν εγκαίρως επιχείρηση έρευνας και διάσωσης και να αναπτύξουν επαρκή αριθμό κατάλληλων μέσων εγκαίρως για τη διάσωση των λαθρομεταναστών.
Το Γραφείο εκφράζει τη λύπη του για την έλλειψη πληροφοριών που παρείχαν οι ελληνικές αρχές στην έρευνά του, αλλά εξακολουθεί να αναμένει ενημερώσεις από τις εθνικές έρευνες που βρίσκονται σε εξέλιξη.
