Για άλλη μια φορά, η υποψήφια των Δημοκρατικών για την προεδρία των ΗΠΑ Καμάλα Χάρις δήλωσε ότι θέλει να «φορολογήσει τους πλούσιους» για να πληρώσει την επιθυμητή επέκταση του αμερικανικού κράτους πρόνοιας. Σε μια πρόσφατη συνέντευξη στην εκπομπή του CBS 60 Minutes, η Χάρις χτύπησε ξανά το τύμπανο της οικονομικής αναδιανομής, εξηγώντας:
Ένα πράγμα που θα διασφαλίσω είναι ότι οι πλουσιότεροι από εμάς, οι οποίοι μπορούν να το αντέξουν οικονομικά, θα πληρώνουν το μερίδιο που τους αναλογεί σε φόρους.
Ο όρος «δίκαιο μερίδιο» είναι ένα ρητορικό βασικό στοιχείο της Αριστεράς. Είναι επίσης η πιο απροσδιόριστη έννοια στο πολιτικό λεξιλόγιο: ούτε ένας υποστηρικτής του «δίκαιου μεριδίου» φόρων στους «πλούσιους» δεν έχει δώσει ποτέ έναν συνεκτικό ορισμό είτε του «δίκαιου μεριδίου» είτε των «πλουσίων». Προς τιμήν της, η Καμάλα Χάρις έρχεται λίγο πιο κοντά σε αυτό: παράλληλα με τη συνήθη σοσιαλιστική ρητορική της για την οικονομική αναδιανομή, έχει προτείνει ένα λεγόμενο ελάχιστο φόρο για τους πολύ πλούσιους. Θα επιβάλει ελάχιστο φόρο εισοδήματος 25% στους φορολογούμενους με πλούτο 100 εκατομμυρίων δολαρίων και άνω.
Αυτός ο φόρος προφανώς ορίζει τόσο το «δίκαιο μερίδιο» όσο και τους «πλούσιους», με τον πρώτο να είναι ο ελάχιστος φόρος 25% και τον δεύτερο να είναι οποιοσδήποτε έχει περιουσία αξίας τουλάχιστον 100 εκατομμυρίων δολαρίων. Αυτό οδηγεί σε μια παραδοξότητα που κανείς στην Αριστερά δεν έχει αναγνωρίσει (ή ίσως μπαίνει στον κόπο να την ξεκαθαρίσει): ο φόρος του 25% του «δίκαιου μεριδίου» εφαρμόζεται στο εισόδημα, αλλά η υποχρέωση καταβολής του φόρου ορίζεται με βάση τον πλούτο.
Πίσω από τον φόρο κρύβεται η σιωπηρή παραδοχή ότι οι άνθρωποι που αξίζουν 100 εκατομμύρια δολάρια ή περισσότερα βγάζουν πολλά χρήματα. Αυτή είναι μια δίκαιη υπόθεση, φυσικά, αλλά η συσχέτιση μεταξύ πλούτου και εισοδήματος δεν είναι καθόλου σίγουρη. Οι πλούσιοι άνθρωποι βασίζονται κυρίως στα περιουσιακά τους στοιχεία για να παράγουν εισόδημα- οι μισθοί και τα ημερομίσθια αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το ένα τρίτο του συνολικού εισοδήματος για άτομα με ετήσιο εισόδημα 2 εκατομμυρίων δολαρίων και άνω.
Όταν οι επενδύσεις τους αποδίδουν όπως έχουν προγραμματιστεί, βγάζουν καλά λεφτά, δηλαδή κερδίζουν μια ροή εισοδήματος που αποτελείται από μερίσματα μετοχών, τόκους, κεφαλαιακά κέρδη και επιχειρηματικά κέρδη. Όταν, από την άλλη πλευρά, οι καιροί είναι δύσκολοι και οι επενδύσεις τους παράγουν ζημίες, δεν υπάρχει εισόδημα από αυτά τα περιουσιακά στοιχεία.
Λόγω των σημαντικών κινδύνων που συνδέονται με την εξάρτηση από τα ίδια κεφάλαια για εισόδημα, το ίδιο αυτό εισόδημα φορολογείται με μεγαλύτερη επιείκεια από ό,τι οι μισθοί και τα ημερομίσθια. Αυτό δίνει την εντύπωση ότι το φορολογικό σύστημα αφήνει τους «πλούσιους» να γλιτώσουν ευκολότερα από ό,τι οι εργαζόμενοι που βασίζονται σε μισθούς για να θρέψουν τις οικογένειές τους. Το διάγραμμα 1 μας βοηθά να δούμε πώς λειτουργεί αυτό. Αναφέρει τα μερίδια του συνολικού εισοδήματος που προέρχονται, αφενός, από μισθούς και ημερομίσθια (μπλε γραμμή) και, αφετέρου, από κεφαλαιακά κέρδη (κόκκινο). Όπως θα περίμενε κανείς, το μερίδιο μισθών και ημερομισθίων κυριαρχεί μεταξύ των νοικοκυριών με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα, ενώ τα κεφαλαιακά κέρδη κυριαρχούν μεταξύ των φορολογουμένων με υψηλά και πολύ υψηλά εισοδήματα:
Σχήμα 1
Μισθοί και ημερομίσθια και άλλα εισοδήματα που ταξινομούνται ισότιμα, φορολογούνται ως εξής το 2024 (υποθέτοντας ότι οι φορολογούμενοι είναι έγγαμο ζευγάρι που υποβάλλει κοινή φορολογική δήλωση):
Πίνακας 1
Ας υποθέσουμε ότι το παντρεμένο ζευγάρι Τζο και Τζέιν βγάζει 100.000 δολάρια. Πριν εφαρμόσουν τον παραπάνω φορολογικό πίνακα, κάνουν την τυπική έκπτωση που δικαιούται κάθε μεμονωμένος φορολογούμενος. Στην περίπτωση του παντρεμένου ζευγαριού, αυτό ανέρχεται σε 29.900 δολάρια- αφού τα υπόλοιπα 70.100 δολάρια κατανεμηθούν στα διάφορα φορολογικά κλιμάκια του πίνακα 1, το ζευγάρι καταλήγει να χρωστάει στην εφορία 7.948 δολάρια (δεν περιλαμβάνονται οι φόροι μισθοδοσίας).
Ας υποθέσουμε ότι ένα πλούσιο παντρεμένο ζευγάρι, ο Τομ και η Τρίσια, έχουν 100 εκατομμύρια δολάρια στην τράπεζα. Δεν εργάζονται, αλλά αντ’ αυτού βασίζονται στα κεφαλαιακά κέρδη. Αυτά τα κέρδη τυχαίνει να είναι 100.000 δολάρια. Λόγω της επιεικέστερης φορολόγησης ορισμένων εισοδημάτων που βασίζονται σε μετοχές, τα πρώτα 94.050 δολάρια είναι αφορολόγητα- πληρώνουν 15% για τα υπόλοιπα 5.950 δολάρια, δηλαδή 892,50 δολάρια.
Αυτό σημαίνει ότι ο μέσος φόρος για το σύνολο του εισοδήματός τους είναι 0,89%.
Μέχρι στιγμής, η Καμάλα Χάρις φαίνεται να έχει δίκιο: Ο Τομ και η Τρίσια δεν πληρώνουν σχεδόν καθόλου φόρους για το εισόδημά τους. Επομένως, ας προσθέσουμε τον ελάχιστο φόρο 25% στη φορολογική υποχρέωση του Τομ και της Τρίσια και ας δούμε τι θα συμβεί.
Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, ο φόρος αυτός ισχύει για μη πραγματοποιηθέντα κέρδη κεφαλαίου. Αυτός ο φανταχτερός όρος έχει μια απολύτως καθημερινή σημασία: είναι η αύξηση της αξίας των περιουσιακών στοιχείων που διατηρείτε με την πάροδο του χρόνου. Ωστόσο, ας υποθέσουμε για μια στιγμή ότι ο φόρος 25% εφαρμόζεται απλά και ευθέως στο εισόδημα των 100.000 δολαρίων του Τομ και της Τρίσια. Σε αυτή την περίπτωση, πληρώνουν τώρα περίπου τρεις φορές περισσότερους φόρους από ό,τι ο Τζο και η Τζέιν -για το ίδιο εισόδημα.
Είναι αυτό δίκαιο; Φυσικά και όχι. Το μόνο που κάναμε τώρα είναι να βάλουμε το παπούτσι στο άλλο πόδι: τα δύο εισοδήματα εξακολουθούν να φορολογούνται διαφορετικά.
Αλλά, λέει ο υποστηρικτής της φορολόγησης «δίκαιου μεριδίου», οι πλούσιοι άνθρωποι μπορούν να αντέξουν οικονομικά να πληρώνουν υψηλό φόρο εισοδήματος. Εξάλλου, έχουν πολλά χρήματα στην τράπεζα.
Ναι, έχουν, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι μπορούν απλώς να προχωρούν και να ρευστοποιούν περιουσιακά στοιχεία όποτε χρειάζεται να πληρώνουν φόρους. Εάν ο Τομ και η Τρίσια έχουν δεσμεύσει τα περιουσιακά τους στοιχεία σε μια μεγάλη επένδυση και η επένδυση χάνει χρήματα, δεν μπορούν απλώς να την πουλήσουν για να αποκτήσουν μετρητά για να πληρώσουν φόρους.
Μέχρι στιγμής, η προσπάθειά μας για δίκαιη φορολόγηση έχει αποτύχει, αλλά πρέπει επίσης να αναγνωρίσουμε ότι ο φόρος που προτείνει η Καμάλα Χάρις δεν υποτίθεται ότι θα λειτουργούσε με αυτόν τον τρόπο. Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, υποτίθεται ότι εφαρμόζεται στα μη πραγματοποιηθέντα κεφαλαιακά κέρδη, γεγονός που κάνει τη ζωή του Τομ και της Τρίσια πολύ πιο περίπλοκη.
Ας υποθέσουμε ότι έχουν επενδύσει τα 100 εκατομμύρια δολάρια τους στο χρηματιστήριο. Κατά τη διάρκεια ενός ημερολογιακού έτους, η αξία του χαρτοφυλακίου τους στο χρηματιστήριο αυξάνεται κατά 5%. Δεν πωλούν τις μετοχές τους, απλώς σημειώνουν με ικανοποίηση ότι τώρα αξίζουν 105 εκατομμύρια δολάρια και στη συνέχεια συνεχίζουν την καθημερινή τους ζωή.
Εφόσον δεν έχουν πουλήσει τις μετοχές, δεν έχουν πραγματοποιήσει το κεφαλαιακό κέρδος των 5 εκατομμυρίων δολαρίων που πραγματοποίησαν. Αλλά η Καμάλα Χάρις θέλει να πληρώσουν φόρο 25% για αυτό το μη πραγματοποιημένο κεφαλαιακό κέρδος.
Ξαφνικά, πρέπει να κόψουν μια επιταγή στην εφορία για 1,25 εκατομμύρια δολάρια -και αν το χρηματιστήριο είχε μια κακή χρονιά, το εισόδημά τους θα μπορούσε κάλλιστα να μην είναι περισσότερο από 100.000 δολάρια. Για να ανταποκριθούν στις φορολογικές τους υποχρεώσεις, ο Τομ και η Τρίσια πρέπει τώρα να πουλήσουν μετοχές και μάλιστα σε μια πτωτική αγορά.
Είναι αυτό δίκαιο; Όχι, δεν είναι. Ναι, είναι πλούσιοι, αλλά αυτό δεν αλλάζει το γεγονός ότι πρέπει να πουλήσουν ένα σημαντικό ποσό περιουσιακών στοιχείων για να πληρώσουν έναν επαναλαμβανόμενο λογαριασμό. Αυτό παραβιάζει ένα πλήθος αρχών για το πώς να διαχειρίζεται σωστά μια οικονομία της ελεύθερης αγοράς.
Το πρόβλημα με την ιδέα της Καμάλα Χάρις για έναν φόρο επί των μη πραγματοποιηθέντων κερδών είναι ακριβώς αυτό: πρόκειται για έναν φόρο επί των κερδών χωρίς ισοδύναμη έκπτωση φόρου όταν ο φορολογούμενος έχει ζημίες. Αυτό καθιστά τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις ιδιαίτερα μη ελκυστικές, καθώς συνδέονται σχεδόν πάντα με απώλειες με τη μία ή την άλλη μορφή. Σε αυτό το σημείο, το κεφάλαιο θα θελήσει να μετακινηθεί στο εξωτερικό, όπου το φορολογικό κλίμα είναι πιο υγιές και όπου οι επιχειρηματίες μπορούν να ξεκινήσουν με ασφάλεια νέες επιχειρήσεις.
Όποια κατεύθυνση και αν ακολουθήσουμε, ο φόρος της Καμάλα Χάρις επί των μη πραγματοποιηθέντων κεφαλαιακών κερδών είναι ένας αδέξιος, ανήθικος και οικονομικά αναποτελεσματικός φόρος. Οδηγείται αποκλειστικά από τη σοσιαλιστική απληστία: φορολογήστε τους πλούσιους, ανεξάρτητα από τις συνέπειες.
